«حوادث امروز» پیدا شدن نوزاد چند روزه در سطل زباله‌ای در نازی آباد اتفاق ناگواری بود اما تلخی این اتفاق خیلی زود جایش را به شیرینی خبری داد که سازمان بهزیستی آن را رسانه‌ای کرد. ۱۷ هزار خانواده برای به سرپرستی گرفتن این نوزاد اعلام آمادگی کردند. بعد از این خبر شیرین بود که کارشناسان آسیب‌های اجتماعی در حوزه فرزندخواندگی اعلام کردند که انقلابی فرهنگی در این زمینه رخ داده است.«حوادث امروز» گزارش می‌دهد.
پیش از این و در دهه‌های گذشته نگاه فرهنگی چندان درستی به این مقوله وجود نداشت اما حالا با اظهارات سخنگوی سازمان بهزیستی در استقبال از این ماجرا، پذیرش فرزند خوانده معلول، پذیرش فرزندخوانده بد سرپرست و در نوبت ماندن برای فرزند جنس دختر می‌شود به درستی این ادعا گواهی داد.
مشهدی‌ها پیشگام پذیرش فرزند خوانده معلول شدند
تعارف چرا؟ در دهه‌های گذشته اگر پای کودک معلولی به بهزیستی باز می‌شد، حتی کارکنان آن مراکز هم هیچ امیدی به خانواده‌دار شدن او نداشتند. بیشتر این بچه‌ها پس از رسیدن به سن قانونی نیز نیاز به حمایت داشتند و مدت زمان بیشتری در مراکز بهزیستی زندگی می‌کردند اما حالا این ورق به روی خوش برگشته است. متولیان سازمان بهزیستی اعلام کرده‌اند که فرزندخواندگی معلولان ۳۰ درصد افزایش داشته است.در طول ۴ سال گذشته ۶۰۲ کودک بی‌سرپرست معلول و ۷۹۷ کودک دارای بیماری‌های خاص صاحب خانواده شده‌اند. مهری سادات موسوی سرپرست معاونت امور اجتماعی سازمان بهزیستی می‌گوید که مردم خراسان رضوی و استان تهران بیشترین کودک معلول را به فرزندخواندگی پذیرفته‌اند: «بسیاری از این خانواده‌ها پیشتر صاحب فرزند بوده‌اند و برخی از آنها نیز که فرزندی ندارند با دید معنوی که دارند این کودکان را انتخاب کرده‌اند.نگاه به مقوله فرزند پذیری تغییر کرده و اولیت با جنسیت و ظاهر خاص یا سلامتی کودک نیست و این جای تقدیر دارد.»
آنها که فرزند دختر می‌خواهند بیشتر منتظر می‌مانند
با راه اندازی سامانه ملی فرزند خواندگی آمار دقیق‌تری از این فرهنگ پسندیده خواهیم داشت. اکنون ۱۰ هزار کودک بی سرپرست در مراکز بهزیستی نگهداری می‌شوند. بر اساس قانون تغییر در رویه فرزندپذیری طبق قانون اکنون فرزند خواندگی کودکان بدسرپرست نیز برای خانواده‌های واجد شرایط امکان پذیر شده است.
سعید بابایی مدیر کل امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی می‌گوید که تقاضا برای فرزندخواندگی دختران بیشتر است و این خانواده‌ها بیشتر در انتظار می‌مانند: «تقاضا برای فرزند خواندگی دختران بیشتر از پسران است.به طوری که اکنون طبق آمار ۵۶ درصد متقاضیان خواستار کودک دختر و ۲۱ درصد متقاضی پسر هستند .این میان ۲۳ درصد از این خانواده‌ها انتخاب فرزندشان را به عهده بهزیستی گذاشته‌اند.»
ی توضیح می‌دهد:«سال گذشته ۲ هزار و ۳۰۰ خانواده متقاضی از طریق فرزند خواندگی یا شرایط ویژه با حکم امین موقت صاحب فرزند شده‌اند. در سال ۱۴۰۰ نیز شاهد رشد تقاضا برای فرزند خواندگی بودیم اما در سال ۱۴۰۱ این تقاضا افزایش ۵ درصدی داشته است. استان‌های خراسان رضوی و تهران و بعد از آن اصفهان بیشترین متقاضیان فرزندخواندگی را دارند.»
قوانین جدید، فرزندپذیری را ساده‌تر کردند
در دهه‌های گذشته موانعی بر سر راه متقاضیان فرزندپذیر قرار می‌گرفت که بسیاری از آنها را از ادامه این مسیر دلسرد می‌کرد اما اکنون برخی از این قوانین تعدیل شده‌اند و برای تعداد دیگری از آنها این قاضی است که تصمیم‌گیری می‌کند. «سحر متین آهاری» کارشناس امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی در این باره می‌گوید: «در سال های گذشته تنها خانواده‌هایی که به هر دلیل صاحب فرزند نمی‌شدند در اولویت قرار می‌گرفتند اما اکنون به متقاضیان صاحب فرزند نیز فرزند خوانده تعلق می‌گیرد. در قانون پیشین متقاضی باید بخشی از املاک خود را به نام فرزند خوانده می‌کرد اما اکنون صلاحدید این موضوع به قاضی سپرده شده است.»
این کارشناس امور فرزند خواندگی در سازمان بهزیستی به سن کودکان پذیرش شده توسط خانواده‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: «تا کنون کودکان مراکز بهزیستی تنها تا سن ۱۲ سال مجاز به فرزند خوانده شدن بودند اما اکنون این قانون تغییر پیدا کرده و خانواده می‌توانند نوجوانان ۱۶ ساله را نیز به فرزندی بپذیرند.»
متین آهاری تاکید می‌کند که در زمینه نداشتن سوءپیشینه همچنان سخت گیری‌های به جایی صورت می‌گیرد و ناظرانی از سوی سازمان به طور مرتب وضعیت فرزند خوانده‌ها در خانواده‌ها را پیگیری و در باره آن گزارش تهیه می‌کنند: «در قوانین جدید همچنان به موضوع نداشتن سوءپیشینه تاکید زیادی می‌شود. در کنار این موضوع شاخص‌هایی مانند سن کم والدین، داشتن تمکین مالی، خوش‌رفتاری و صلاحیت اخلاقی و همچنین داشتن تحصیلات متقاضیان را در اولویت فرزندپذیری از سازمان بهزیستی قرار می‌دهد.»
در سال گذشته ۱۰۰ زن مجرد مادر شدند
بر اساس قانون فرزندخواندگی، اولویت با زوج‌های فاقد فرزند است. پس از آن این اولویت به زنان مجرد بالای ۳۰ سال می‌رسد. در سال گذشته بیش از ۹۰ خانم مجرد بالای ۳۰ سال با انتخاب فرزند پذیری مادر شدن را تجربه کرده‌اند. این روند سیر صعودی دارد و تقاضا برای پذیرفتن فرزند دختر توسط زنان مجرد بالای ۳۰ سال بیشتر از سال قبل شده است.
«سحر متین آهاری » در این ارتباط می‌گوید: «تجربه و نظارت‌های دقیق نشان می‌دهد که این دسته از بانوان والد خوبی برای فرزند خوانده‌شان هستند و به اندازه یک خانواده کامل می‌توانند به این بچه‌ها حس امنیت بدهند. این خانم‌ها شاغل و مستقل هستند و صلاحیت آنها در چند مرحله برای سازمان بهزیستی محرز می‌شود. البته این بانوان در بحث فرزندپذیری می‌توانند کودکان دختر بالای ۷ سال را به فرزندی بپذیرند و این روند خوشبختانه افزایش چشمگیری داشته است.»